Reizen is verre ... van eenzaam en de laatste vier weken zijn we bovendien niet veel alleen geweest. We trekken nu ruim twee weken door Cambodja en Thailand mét familie; Wilma, Roland, Sjoerd en Thomas. En we hebben ook nog eens Tom en Jolien voor 3e, 4e én 5e keer ontmoet. Die voelen dus ook al bijna als familie. Wij vinden onszelf samen een reusachtig reisduo, maar met meer zielen is de reisvreugde minstens even groot.

Met zijn tweetjes zijn we een maand geleden met de nacht v.i.p.bus, volgebouwd met stapeltwijfelaartjes i.p.v. stoelen, van Vientiane naar Pakse in het zuiden van Laos gereisd. Het is in heel Laos regentijd, maar in het zuiden is die veel natter dan in het noorden. In de stromende regen zijn we direct doorgebust naar Tad Lo op het Bolovén plateau, vooral beroemd vanwege de mooie natuur met prachtige watervallen. Dezelfde middag hebben we samen met gids Pet een wandeling gemaakt door een aantal dorpjes in de natte, groene omgeving. Pet's talenka broek en teenslippers bleken daarbij beter geschikt voor het waden door stroompjes dan onze stevige bergschoenen. In een dorpje van de Alak hebben we ons verbaasd over de traditie, waarbij het gezinshoofd alvast doodskisten maakt voor zijn springlevende familieleden en die netjes bewaart onder de rijstschuur. We begrepen het een beetje toen we zagen dat alle Alaks, jong en oud, man en vrouw, stevige rokers van zelfgeteelde tabak waren. Maar of ze zelf ook de spreuk 'roken is dodelijk' kenden???

We hadden er graag meer en langer gewandeld, maar daarvoor hebben we onvoldoende droge sokken bij en hield de donderende lawaaiterval voor onze hut ons te veel uit de slaap. Dus gingen we verder zuidelijk naar Champasak, waar we overnachtten pal aan de brede, snelstromende, maar stille Mekong en waar we op de fiets Wat (tempel, weet je nog) Phou hebben bezocht. Een mooi, vlak ritje door groene rijstvelden en een aardig voorproefje op Angkor Wat. Fietsen en wandelen door het vredige, aantrekkelijke landschap is voor ons de perfecte manier om mee te deinen op het lekker luie, langzame Laos leventje.

Nog verder naar het zuiden reisden we, naar de Siphandon eilanden. In de droge tijd tellen de Laotianen (rekenen is niet hun sterkste kant) hier vierduizend eilandjes in de Mekong rivier. In onze, natte tijd wordt het grootste deel daarvan overstroomd door het hoge, bruine rivierwater. Wij hebben 3.997 eilanden niet bezocht, maar de rest wel allemaal. Op de grootste eilanden Don Khong en Don Khone hebben we bij elkaar een handvol nachten geslapen en overdag ontspannen genoten van een superrelaxed leventje, zoals trouwens veel reizigers hier doen onderweg naar Cambodja. Onze gastheer Pan op Don Khone was beretrots op zijn bedrading, die het eiland sinds vier dagen electriciteit bracht. Dagelijks werd de aansluiting van weer een nieuwe buur gevierd met een lao lao (whisky) electricity party. Voor internet moesten we echter via een oude franse spoorbrug, deel van de enige 5 kilometer spoorrails in Laos, nog een uurtje wandelen naar Don Deth.

Begin augustus staken we, tussen twee busritten door, te voet de grens over naar Cambodja. De ontvangst was erg vriendelijk, maar kostte wel een steekdollartje links en rechts. Och, de financiële schade was te overzien en alles verliep snel en soepel met een glimlach. Ook de inmiddels bekende oortemperatuurmeting leverde geen verhoging op. Onze eerste Cambodjaanse lokatie was het stadje Kratie. Dat spreken ze hier op z'n brabants uit: 'Kraotjé' en we voelden ons ook op deze plek daarom al weer rap thuis. Kratie is wereldberoemd, vooral in Cambodja, vanwege de Irrawaddy dolfijnen, die even ten noorden van de stad in de Mekong rondzwemmen. Het bruisende brommerritjeover de dijk alleen al, met ossekarren, fietsers, wandelaars, pluim- en ander vee en continu vrolijke 'Susadai' (hallo) roepers, was de moeite van ons dolfijn tripje meer dan waard .En tot overmaat van geluk zagen en hoorden we ook nog verschillende dolfijnen rondzwemmen in het zoete water. Omdat dat zo hoog stond leek het soms of de beesten in het bos tussen de bomen door zwommen.

Tien maanden na ons vertrek was het 'ineens' 9 augustus en gingen wij de Lootjes afhalen op het vliegveld van Phnom Penh. Na de Kustertjes op Bali, was dit de tweede familiereünie op onze reis. Ze hielden de spanning erin, want kwamen als laatsten uit het vliegtuig door de aankomstdeuren gelopen. Het weerzien en weervoelen was wonderheerlijk warm en verbazingwekkend snel weer vertrouwd. De taxichauffeur moet al hoofdpijn hebben gekregen van ons opgewonden gekwetter tijdens het ritje naar het hotel, maar wij hadden nog veel meer dagen nodig om helemaal bij te kletsen en te knuffelen.

Dat deden we de eerste dagen in Phnom Penh, waar we ook nog tijd vonden om de stad en de omgeving te verkennen. De meeste indruk maakten de minst prettige plekken in en rond de stad uit de tijd van het Rode Khmer regime van Pol Pot. In de jaren '75-'78 zijn die erin geslaagd om 2 tot 3 miljoen Cambodjanen en buitenlanders te martelen en uiteindelijk direct of indirect te vermoorden. De herrinnering aan deze verschrikkelijke tijd wordt onverbloemd levend gehouden in de executievelden van Choeung Ek (de killing fields) en het genocide museum Tuol Sleng (verhoor en martelcentrum S21). Dit waren onze eerste familie-uitstapjes in Cambodja. De opgestapelde botten en schedels en de ontgonnen massagraven en bikkelharde tekstborden in Choeung Ek maakten ons allemaal stil. En de martelkamers en cellen in Tuol Sleng, volgehangen met de zwartwit foto's van de vele doodgewone slachtoffers van de wrede martelpraktijken deden dat de volgende dag nog een graadje erger. De Rode Khmer wilde het hele gevoel en zekerheid van familie uit de Cambodjaanse samenleving halen en mensen tot angstige, afhankelijke nummers en machines maken in hun 'jaar nul' strategie. Dan is het vreemd en fijn tegelijk als je je op deze plekken realiseert, dat jij hier met je familie levend en vrij rond mag lopen.

Phnom Penh biedt gelukkig ook mooie, vrolijke dingen, plaatsen en vooral mensen. Het koninklijk paleis is een prachtig aziatisch complex met sierlijke gebouwen en tempels, die weer afgeladen zijn met boeddha beelden en omringd door spitse pagodes. En de markten en de straten zijn gevuld met allerlei soorten van transport en heel veel aardige Cambodjaantjes. We hebben ons tot vermaak van hen een paar keer met zessen en zelfs zevenen in een tuctuc geperst, maar voor de langere ritjes schreeuwden onze westerse konten toch om wat meer zitruimte.

Anderhalve week geleden zijn we oostwaarts naar Siem Reap gereisd in een luxe, grote bus. Een mooie gelegenheid om het vlakke Cambodjaanse land een aantal uren in je op te kunnen zuigen, terwijl je geniet van je eigen muziek. Siem Reap is een snelgroeiend, levendig stadje waar veel toeristen neerstrijken om Angkor Wat te bezoeken. Dat dit met recht een van de acht wereldwonderen is, hebben wij een aantal keren zelf hartstochtelijk kunnen beamen. Voor onze bezoeken aan het uitgestrekte tempelcomplex hanteerden wij het befaamde zuid-oost aziatische motto 'Same, same. But different!'. Ons eerste bezoek was per tuctucs aan de centrale tempels van Angkor Wat, Angkor Thom en Ta Prohm. Ze waren alledrie op zich al prachtig om te zien en toch zat er nog een opbouw van prachtigheid in ons bezoek. Angkor Wat ligt indrukwekkend te wezen temidden van waterpartijen en grasvelden en is versierd met schitterend gedetailleerde beelden en basreliëfs. Het bayon van Angkor Thom telt 54 torens die allemaal vier gezichten hebben, die de vier windrichtingen inkijken. En Ta Prohm is een sprookjesachtig oud complex, dat overwoekerd wordt door gigantische woudreuzen. Die maken de ruïnes niet lelijker, maar juist veel mooier en levendiger. De beboste omgeving zorgt voor de fraaie, groene krans om deze kroonjuwelen van de oude khmer beschaving.

De volgende, prille ochtend fietsen wij met Roland (de anderen hielden onwijselijk het warme bed) dezelfde route met een schitterende zonsopgang boven Angkor Wat als passende, eerste beloning. We waren niet de enigen en werden verwend met koffie en een stoeltje. Toen de zon helemaal op was fietsten we verder richting de bekende tempelcomplexen, waar tijdens de 25 kilometer nog drie zweterige zadelcomplexjes bijkwamen. Maar de bosfietstochten en het zachte ochtendlicht maakten alles driedubbel de moeite waard. Na een stevig ontbijt en ingehaalde slaapuurtjes fietsten (!) we 's middags met zijn allen weer richting Angkor Wat om de omgeving nu vanaf de tempelheuvel Phnom Bakheng van bovenaf te kunnen bewonderen. We hebben dus (nog) niet veel van de uitgestrekte, ontelbare Angkor tempels gezien, maar wel vaak!

Op zondag de 17e hebben we een tuctuc en boottochtje naar en over het Tonlé Sap meer gemaakt, het grootste meer van zuid-oost Azië dat in de natte tijd groeit van 25-honderd naar 25-duizend vierkante kilometer. Begeleid door een enthousiaste, lokale gids hebben we een van de 180 drijvende dorpen bezocht, compleet met kerk, restaurantjes, intra-tuin, winkeltjes, scholen, drijvende sportveldjes, viskwekerijtjes onder veel van de huisjes en een 'krokodillenfarm'.

Vorige week maandag vertrokken we in twee taxi's voor een rit van twee uurtjes naar de grens met Thailand. Een van de meisjes van het hotel ging mee om daar inkopen te doen en dat was maar goed ook. Onderweg wilde Roland graag nog zijn oude luchtmachtbasis in Sisifon bezoeken, waar hij 15 jaar geleden voor de Verenigde Naties heeft gewerkt. In een soort 'Spoorloos' aflevering hebben we de plek m.b.v. ons hotelmeisje uiteindelijk ook teruggevonden. Voor Roland en ook voor ons een bijzondere afsluiting van twee weken Cambodja. Met die beperkte tijd hebben we voor onszelf dit mooie land met haar vriendelijke mensen te kort gedaan, in de dubbele betekenis. Maar dat is nu niet erg, want ooit komt er een tijd en gelegenheid om hier weer terug te komen.

Na een overnachting in Bangkok vlogen we een week geleden naar Krabi om in het Thaise zuiden te gaan genieten van zon, strand en zee. De eerste twee dagen bleven we in Ao Nang op het vasteland, maar dat vonden we nog niet mooi genoeg. Daarom voeren we verder naar Koh Phi Phi en op dit prachtige eiland, wat nagenoeg hersteld is van de tsunami in 2004, hebben we heerlijk geluierd, gelezen, gezond, gezwommen, gebuiteld in de branding, beetje gedoken, veel gesnorkeld en gegeten en gedronken. De meeste snorkelindruk maakte een haai, maar ook de rosten, het koraal en de ontelbare kleurrijke vissen waren prachtig om te zien.

En nu zitten we in Bangkok, waar wij gisteren ons visumverzoek hebben ingediend op de Birmaanse ambassade. Deze keer gaat het wél lukken en aanstaande zaterdag vliegen we voor vier weken naar Birma, of Myanmar. Daar hebben wij echt weer ontzettend veel zin. Het wordt het laatste land van onze wereldse reis, want aan één maandje Birma plakken we nog één weekje strand vast om daarna op 3 oktober fris en uitgerust op Schiphol te landen en jullie allemaal zo snel mogelijk weer te gaan zien, horen, ruiken en voelen.

Tot oktober, Fons en Margreet.